Linux is een modern 32 bits besturingssysteem. Linux is naar zijn ontwerper vernoemd: de Fin Linus Torvalds. De X verwijst naar het succesvolle multi-user besturingssysteem UNIX (1969). De van UNIX afgeleide besturingssytemen tegenwoordig draaien nog op krachtige servers van grote bedrijven en het internet. Maar de Unix kloon Linux draait al op een goedkope intel 386 PC.
Linux ontstond uit de onvrede van de Finse student Informatica Linus Torvalds met bestaande besturingssystemen. Die waren begin jaren 90 òf te beperkt (DOS en 16 bits Windows varianten) òf te duur voor persoonlijk gebruik (commerciële UNIX varianten). Aan de hand van het door professor Andrew S. Tanenbaums (vu.nl) voor educatieve doeleinden ontworpen besturingssysteem Minix ontwikkelde hij zijn eigen UNIX variant. In 1991 stelde Linus zijn broncode op de nieuwsgroep comp.os.minix beschikbaar. Hierdoor kwam de kracht van UNIX binnen ieders handbereik. Met behulp van duizenden enthousiaste programmeurs kon Linux uitgroeien tot een serieuze concurrent van alle commerciële besturingssystemen, inclusief Windows NT en UNIX varianten. In maart 1994 kwam Linux 1.0 uit. Sinds 1997 is "Linux" Torvalds merknaam, hoewel de broncode van het besturingssysteem voor iedereen vrijgegeven is.
Linux is al lang geen uitgeklede UNIX variant meer; eerder een UNIX plus. Uitgebreide ondersteuning voor multimedia hoeft u op een standaard UNIX systeem niet te zoeken.
Linux werd ook het best gedocumenteerde besturingssysteem ter aarde. Via de Linux HOWTO's leert u niet alleen Linux kennen, maar ook de principes waaronder andere computers draaien. Het is nog steeds een learning besturingssysteem voo degenen die "the real thing" willen doen: Baas over de computer zijn. Linux begon ooit als een besturingssysteem voor studenten (Minix), maar omdat het open source gemaakt werd, kan iedereen zien wat het doet. En om daarvan te profiteren hoeft u geen programmeur of kernel hacker te zijn. Want van het feit dat de broncode voor iedereen toegankelijk is, profiteren ook de meest amateuristische HOWTO schrijvers. Iedereen kan immers vrij kennis van Linux nemen op een niveau dat hij bevat. Maar niemand wordt opgescheept met betweterige Wizards.
Het open source product Linux wordt breed ondersteund. Niet alleen door een legioen open source ontwikkelaars, maar ook door kapitaalkrachtige bedrijven als IBM, SUN, Oracle en Novell. Het gevolg is dat steeds meer soft- en hardware onder Linux draait. Dankzij de gezamenlijke inspanning van open source ontwikkelaars en commerciële Linux distributeurs wordt veel PnP randapparatuur bij de installatie al herkend. Toen ik met Linux begon (Slackware) was dit het opstarten van X server een wonder, maar nu is de ondersteuning van de meest exotische hardware en protocollen door Linux al bijna een vanzelfsprekendheid.
Linux is zeer configureerbaar. Linux is naar smaak als lichtgewicht floppy router, firewall, dedicated of multifunctionele server, cluster besturingssysteem of als desktop besturingssysteem te gebruiken. Er zijn dan ook veel varianten (Linux distributies) beschikbaar. Ze verschillen in uitdossing van de kernel, meegeleverde applicaties en wijze van configuratie. Maar op ieder Linux systeem blijft u de baas. U bepaalt niet alleen de software, maar kunt ook vrij eenvoudig een Linux kernel op maat samenstellen, compileren en installeren. Het hoeft niet, maar het kan.
Linux is schaalbaar. Linux draait niet alleen op intel platformen, maar ook op: embedded systemen, Compaq Alpha, ARM, MIPS, DEC VAC, Motorola 680x0, Suns SPARC, PowerPC (Mac, diverse IBM servers), IBM's ESA/390 server). Met name IBM steekt veel geld in het porten van Linux voor gebruik op haar kleine en middelgrote servers. Hier bindt Linux de strijd aan met klassieke UNIX netwerkbesturingssystemen.
Steeds meer applicaties worden naar Linux geporteerd. Veel commerciële applicaties die onder andere besturingssystemen geld kosten, kregen voor persoonlijk gebruik een gratis Linux variant. Voorbeelden zijn Corel's Wordperfect,StarOffice en DB/2. Nadat Microsoft aandelen van het noodlijdende Corel kocht, verdween de WordPerfect voor Linux versie van de markt. Maar de open source variant van StarOffice met de naam OpenOffice.org werd een groot succes.
Van groot belang is het Wine project waarmee voor Windows gecompileerde programma's onder "on the fly" onder Linux draaien. Het bedrijf Codeweavers is hierin gespecialiseerd. Met haar bibliotheken kunnen ook MS Office applicaties onder Linux worden geïnstalleerd. Gelukkig vraagt de (W)Intel processor zich nog niet of de de EXE en DLL bestanden verstopte machinecode van het Windows of het Linux besturingssysteem afkomstig is. Maar het is waarschijnlijk dat Microsoft allerlei pogingen (via verplichte updates) zal doen om dit voor het Microsoft Windows monopolie gevaarlijke Wine virus te stoppen... Onder het motto van virus protectie (bug or feature).
Maar vooral in de onstuitbare opkomst van de open source applicaties zit de ware groei. Microsoft kon aandelen van Corel opkopen (WP verdween), maar Microsofts miljarden kunnen tegen open source projecten al Mozilla en OpenOffice niet veel meer dan het in de wereld brengen van Fear, Uncertainty and Doubt (FUD). En dat betekent dat open source projecten de tijd hebben en nemen.
Ze ontwikkelen zich in hun eigen tempo (niet die van de markt) voort. Het motto van de ware open source software is: Time is on our side. Op een zeker moment is een open source applicatie concurrerend genoeg. Belangrijke open source projecten als Netscape' s (later AOL's) open source project (1998) leverde op de korte termijn niets op. Het duurde vier jaar voordat de eerste met IE compatibele stabiele Mozilla (Mosaic vreter) 1.0 uitkwam. En ook voor OpenOffice goldt dat enige jaren duurde voordat vanuit de stabiele SO5.2 (2000) broncode port een stabiele versie 1 (2001 ) en versie 2.0 (2005) vn OpenOffice.org uitkwamen.
In een tijd waarin de PC massaal in netwerken wordt ingezet, komt een op UNIX gebaseerd systeem in beeld: Linux is een stabiel, goed te beveiligen besturingssysteem met uitgebreide netwerkvoorzieningen. Daar kan ieder thuisnetwerk goed en goedkoop van profiteren. Dit geldt ook voor het bedrijfsleven, dat zich nog te vaak met de onmogelijkheden van Windows behelpt. Meer hierover in: Linux als netwerkomgeving.
Linux levert in tegenstelling tot DOS, OS/2 en Ms Windows 3x en 9x een multi-user omgeving. Linux beschouwt uw computer als een server op een netwerk van terminal-gebruikers. Er kunnen meerdere gebruikers tegelijkertijd op het systeem "on line" zijn zonder dat u het merkt. Dit is verwarrend voor DOS, OS/2 en Windows gebruikers die gewend zijn om in hun eentje over de gehele PC te beschikken. Wellicht kunt u onder onder uw eigen naam inloggen, maar met een Escape gaat die hele "beveiliging" er weer uit. Vandaar dat een Windows client op het werk aangesloten wordt op een echt netwerkbesturingssysteem (Novell, Windows NT Server, OS/2 Warp Server, Linux of UNIX servers via Samba ). Maar met Linux hebt u een server met vele clients in een besturingssysteem. Linux gedraagt zich als het mainframe van weleer.
Toegangsrechten tot bestanden (data en programma's) en hardware worden dienovereenkomstig streng beheerd. Onder UNIX heeft alleen de root (de systeembeheerder) de beschikking over alle bestanden, programma's en randapparatuur. Wat een gebruiker (user) mag doen wordt door root bepaald. De beheerder bepaalt welke diensten en programma's er lopen en welke permissies iedere gebruiker heeft. Hier staat tegenover dat individuele X window systeem gebruikers hun eigen desktop- en applicatie-instellingen kunnen kiezen. Ook onervaren gebruikers hoeven daarom niets van deze UNIX eigenschappen te merken, maar als u Linux installeert en onderhoud krijgt u met het UNIX File System concept en gebruikersrechten te maken. (Zie: Linux gebruiken).